Ewangelia św. Jana milczy o tym, co działo się w dzień po śmierci Jezusa. Ewangeliści Łukasz i Marek zaznaczają, że następny dzień był szabatem, dlatego niewiasty nie poszły namaścić wonnościami ciała Chrystusa. Jedynie kilka słów więcej pisze św. Mateusz. ,,Nazajutrz, to znaczy po dniu przygotowania zebrali się arcykapłani i faryzeusze u Piłata...” Sam Jezus w tym czasie przeszedł przez ogień, by zwyciężyć śmierć.
Symbolika liturgii Wielkiej Soboty (Wigilii Paschalnej) krąży wokół ognia i wody, symboli tak podstawowych i ważnych, jak chleb i wino (Ciało i Krew). Liturgia Wielkiej Soboty nie jest typową Mszą Świętą, bo oprócz Liturgii Słowa i Liturgii Eucharystycznej towarzyszy jej Liturgia Światła i Liturgia Chrzcielna.
Ogień jest jednym z podstawowych symboli w większości religii i wierzeń na świecie. Symbolizuje on wieczność, praprzyczynę, światło, Słońce, Boga-Stwórcę, gniew, miłość, oświecenie duchowe, nienawiść, śmierć, piekło, oczyszczenie i ofiarę. Gdy płonął przy ołtarzach był symbolem światła i wieczności, nazywano go świętym lub wiecznym ogniem. Związany jest też z symbolem ogniska domowego, miłości i troski najbliższych. Bóg był ogniem i był w ogniu. ,,Mojżesz widział, jak krzew płonął ogniem, a nie spłonął od niego. Wtedy Mojżesz powiedział do siebie: Podejdę, żeby się przyjrzeć temu niezwykłemu zjawisku. Dlaczego krzew się nie spala? Gdy zaś Pan ujrzał, że Mojżesz podchodził, żeby się przyjrzeć, zawołał do niego ze środka krzewu...” (Wj 3, 2). Izraelitów Bóg prowadził w słupie ognia nocą i w słupie obłoku za dnia. Ogień symbolizuje także Bożą wszechmoc ,,Bo oto przyjdzie Pan w ogniu (...) spełnić swoją groźbę w płomieniach ognia” (Iz 66, 15). Ogień oczyszcza ,,Złoto, srebro, miedź, żelazo, ołów i cyna i wszystko, co może przejść przez płomień, przeprowadźcie przez ogień i to zostanie uznane za czyste” (Lb 31, 23) i jest w tym równie, jeśli nie bardziej, skuteczny jak woda. Nie na próżno mówi się o chrzcie ognia. Jan Chrzciciel zapowiada, że po nim idzie ktoś mocniejszy, ważniejszy, kto nie będzie już chrzcił nawróconych wodą, ale ,,Duchem Świętym i ogniem” (Łk 3, 16). Jest też ogień atrybutem niektórych świętych katolickich np. św. Barnaby, Floriana czy Iwa z Chartres.
Liturgia Światła rozpoczyna się przed kościołem. Do rozpalonego ogniska podchodzą kapłani i służba liturgiczna. Następuje w tym miejscu poświęcenie ognia, potem prowadzący kreśli na paschale znak krzyża, litery Alfa i Omega oraz na polach między ramionami krzyża cyfry bieżącego roku, umieszcza też w świecy pięć symbolicznych gwoździ z okrągłymi czerwonymi główkami mówiąc: „Chrystus wczoraj i dziś, Początek i Koniec, Alfa i Omega. Do niego należy czas i wieczność. Jemu chwała i panowanie przez wszystkie wieki wieków”. Ze światłem i paschałem procesja wchodzi do kościoła, w którym zgaszone są wszystkie światła. Kto z nas, jako dziecko nie bał się ciemności? Pamiętam, że nawet zasypiając musiałam mieć włączoną lampkę. W pełni docenia światło chyba tylko ten, kto nie wyrósł z lęku przed ciemnością. Szerzej o znaczeniu światła w liturgii Kościoła katolickiego mówił na naszych łamach ks. Dariusz Kwiatkowski w rozmowie przy okazji święta Ofiarowania Pańskiego. Dzięki Chrystusowi nie musimy się już bać największego wroga, śmierci, On ją pokonał. „Światło Chrystusa” - śpiewa trzy razy kapłan unosząc świecę i wszyscy zapalają od Paschału swoje świeczki. W kościele robi się nieco jaśniej. Mrok zostaje zwyciężony.
Gdy ksiądz dojdzie już do ołtarza i po raz trzeci pokazuje światło Chrystusa, zapalają się wszystkie światła w świątyni. Symbolikę światła wyjaśnia dodatkowo śpiewane orędzie wielkanocne. „Weselcie się już zastępy aniołów w niebie (...) Raduj się Ziemio opromieniona tak niezmiernym blaskiem, a oświecona jasnością Króla Wieków poczuj, że wolna jesteś od mroku, co świat okrywał (...) Tej nocy Chrystus, skruszywszy więzy śmierci jako zwycięzca wyszedł z otchłani (...) O, jak niepojęta jest Twoja miłość: aby wykupić niewolnika, wydałeś Swego Syna (...)”.
Najdłuższą częścią Liturgii Wigilii Paschalnej jest Liturgia Słowa, bo tego dnia może znaleźć się w niej aż dziewięć czytań. Pokazują one historię zbawienia od stworzenia świata do zmartwychwstania wraz z Jezusem dzięki zanurzeniu w Jego śmierć. W tym miejscu rozpoczyna się Liturgia Chrzcielna, która połączona jest z drugim symbolem Wielkiej Soboty - wodą.
Woda jest symbolem zmienności, przeobrażenia, bezmiaru możliwości, uzdrowienia, źródła życia, odrodzenia ducha i ciała, zmartwychwstania, potęgi, płodności, oczyszczenia, chrztu, zwierciadła, prawdy, duszy ludzkiej. Tak jak ogień uważany była za praprzyczynę wszystkiego, tak woda uznana została za pramaterię. Od rozdzielenia wód Bóg (ogień) rozpoczął stwarzanie świata. Woda przynosi symboliczną śmierć i takież odrodzenie w niezliczonych ceremoniałach kultowych, kiedy umiera ,,stary”, a rodzi się ,,nowy” człowiek. Takie odrodzenie całego ludu miało nastąpić przy przejściu Izraelitów przez Morze Czerwone i przy przejściu przez Jordan u progu Ziemi Obiecanej. Kopaliński mówi nawet, że ,,Biblia jest hymnem na cześć wody”. Dlaczego? Ozeasz porównuje Boga do deszczu i rosy. Pieśń Mojżesza głosi: ,,Niech spływa jak deszcz nauka moja, niech skrapla się jak rosa (...), jak deszcz na zioła, jak krople na trawę, bo będę wzywał imienia Pańskiego”. Bez wody nie ma życia. Antoine de Saint Exupery pisze w ,,Ziemi, planecie ludzi”: ,,Wodo, nie masz ani smaku, ani koloru, ani zapachu, nie można ciebie opisać, pije się ciebie nie znając ciebie. Nie jesteś niezbędna do życia: jesteś samym życiem ... jesteś największym bogactwem, jakie istnieje na świecie. Jesteś największą czułością, ty, jakże czysta w trzewiach ziemi! Czysta, nie zgodzisz się na żadną mieszaninę, nieskazitelna, nie zniesiesz żadnego fałszerstwa, jesteś zazdrosnym bóstwem ... Ale obdarzasz nas szczęściem nieskończenie prostym”. Kobieta przy studni mówi do Jezusa ,,Daj mi pić tej wody żywej, abym już nie pragnęła”. Słowo Boże jest żywą wodą, dzięki której zaspokoimy pragnienie, nie na chwilę, ale na życie wieczne, którego nie zapewni nam ziemski napój, zwykła woda.
Kiedyś chrześcijanie podczas Liturgii Chrzcielnej Wielkiej Soboty przyjmowali chrzest. Obecnie, po błogosławieństwie wody, najczęściej odnawiamy przyrzeczenia chrzcielne i modlimy się za tych, którzy przyjmują ten sakrament. Tego dnia co roku papież chrzci dzieci i dorosłych. Z zapalonymi świecami w ręku wierni wyrzekają się grzechu, wszystkiego, co prowadzi do zła, i szatana, głównego sprawcy grzechu, potem wyznają wiarę. Dalej następuje Liturgia Eucharystyczna.
Są parafie, w których na zakończenie Liturgii Wigilii Paschalnej odbywa się procesja rezurekcyjna. Na szczęście jest też jeszcze wciąż wiele takich, gdzie Rezurekcja ma miejsce wczesnym rankiem, o świcie, kiedy, zgodnie z Ewangelią dwóch uczniów pobiegło do grobu, bo niewiasty powiedział im, że jest pusty. Biegnijmy i my.
Źródło: Czasopismo Opiekun