Historia Żabna

Żabno należało do osad starych, położone przy trakcie biegnącym z Wojnicza i Pilzna przez Tarnów do Opatowca i Nowego Miasta Korczyna. Osadnictwo na terenie Żabna sięga epoki kultury łużyckiej, a badania historyczne sugerują istnienie na jego obszarze grodziska w okresie od VII do X wieku. Najstarsze pisane wiadomości o Żabnie znajdujemy w XII wieku, kiedy to Książe Bolesław Wstydliwy nadaje je rycerzowi Świętosławowi. Z dokumentacji tej, jak też późniejszej nie wynika jednak, kiedy osada ta uzyskuje prawa miejskie. Ważne dane w tym względzie dostarcza dokument Królowej Jadwigi z 26 stycznia 1385 r. potwierdzający na prośbę Spytka z Melsztyna prawo magdeburskie dla miasta Żabna. Wynikało z niego, że prawa miejskie Żabno już posiadało. W różnych okresach ze skąpych źródeł dowiadujemy się o mieście i wydarzeniach z nim związanych. M. in. w 1394 r. z Żabna do Nowego Korczyna podąża Król Władysław Jagiełło z dworem.

Od XV wieku notuje się tutaj rozwój rzemiosła, które w 1675 r. powołuje do życia cech skupiający wszystkich rzemieślników. Żabno ze względu na swe położenie komunikacyjne stało się miejscem cotygodniowych jarmarków, na których handlowano suknem, nabiałem, owocami, a przede wszystkim zbożem. Prawo do nich miasto otrzymało w 1487 r. na podstawie przywileju królewskiego, a ich tradycja przetrwała do dziś. Ważne miejsce w dziejach miasta zajmowała parafia, która należała do najstarszych w okolicy. Z opisu Długosza wiemy, że w XV wieku w mieście stały dwa kościoły Świętego Ducha i Świętego Krzyża. Charakterystycznym jest to, że miasto wielokrotnie było niszczone i nie omijały go klęski. Już w 1501 r. miasto spalili Tatarzy, a to co przetrwało w mieście w okresie najazdu szwedzkiego w 1655 r, zostało doszczętnie zniszczone przez wojska kozackie z oddziałów Rakoczego. W wyniku I rozbioru Polski Żabno i okolice znalazły się w składzie monarchii austriackiej.

Dalsze klęski to rok 1799, kiedy to pożar strawił prawie całe miasto wraz z kościołem, a w 1873 r. wybuchła epidemia cholery, która pochłonęła kilkaset ofiar. Pomyślne perspektywy rozwoju miasta przekreśliła I wojna światowa - linia frontu przebiegająca wzdłuż rzeki Dunajec spowodowała, że zniszczono i spalono wiele domów mieszkalnych i zabudowań gospodarczych. W 1905 roku uruchomiono cegielnię - pierwszy zakład przemysłowy w Żabnie. W tych latach dominowało rzemiosło i handel. Kolejna wielka klęska dotknęła Żabno i okolice w 1934 r., kiedy to powódź zniszczyła zabudowania i zatopiła żywy inwentarz. Okupacja hitlerowska spowodowała, że około 2000 osób wywieziono na roboty przymusowe do Rzeszy, a ponad 30 dostało się do obozów koncentracyjnych skąd powróciło 4 więźniów. Ludność żydowską uwięziono w utworzonym tutaj gettcie, które z czasem zlikwidowano, a jego mieszkańców rozstrzelano w Żabnie i Dąbrowie Tarnowskiej, część wywieziono do obozów zagłady.
Lata powojenne to okres wzrostu gospodarczo-społecznego i kulturowego miasta i gminy Żabno.