1 kwietnia rozpoczął się Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, który potrwa do 30 czerwca. Jest to pierwszy spis powszechny ludności i mieszkań realizowany od czasu przystąpienia naszego kraju do Unii Europejskiej. Do jego przeprowadzenia wykorzystane zostaną nowoczesne metody zbierania danych.
Podstawę prawną do przeprowadzenia spisu stanowi ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2011 r. (Dz.U. z 2010 r., Nr 47, poz. 277) wraz z rozporządzeniami wykonawczymi, a także poszczególne akty prawne Unii Europejskiej. Więcej informacji na ten temat znajduje się na stronach Głównego Urzędu Statystycznego pod adresem: www.stat.gov.pl/gus/7835_PLK_HTML.htm.
Zgodnie z ustawą o NSP 2011, spis obejmuje osoby stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach i pomieszczeniach niebędących mieszkaniami, osoby niemające miejsca zamieszkania oraz mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania i inne zamieszkane pomieszczenia niebędące mieszkaniami. Spis nie obejmuje szefów ani cudzoziemskiego personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych, członków ich rodzin ani innych osób korzystających z przywilejów i immunitetów na mocy umów, ustaw lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych oraz mieszkań, budynków, obiektów ani pomieszczeń będących własnością przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych.
Metody pozyskiwania danych
Dotychczas podstawową metodą przeprowadzania spisów ludności i mieszkań w Polsce był bezpośredni wywiad rachmistrza z osobą spisywaną, z użyciem formularzy papierowych. Formularze elektroniczne wykorzystano już natomiast podczas Powszechnego Spisu Rolnego 2010.
W tym roku dane spisowe zostaną zebrane od respondentów tylko i wyłącznie na formularzach elektronicznych, zasilonych uprzednio danymi pobranymi z rejestrów administracyjnych. Odbędzie się to w następujących terminach:
– od 1 kwietnia do 16 czerwca 2011 roku w drodze samospisu internetowego, w bezpiecznym połączeniu sieciowym zostaną udostępnione respondentom formularze elektroniczne,
– od 8 kwietnia do 30 czerwca 2011 roku ankieterzy statystyczni przeprowadzą spis telefonicznie, wspomagając się systemem komputerowym, rejestrując na bieżąco odpowiedzi respondentów w formularzach elektronicznych,
– od 8 kwietnia do 30 czerwca 2011 roku rachmistrzowie spisowi przeprowadzą wywiady w terenie, wprowadzając na bieżąco dane uzyskane od respondentów do przenośnych urządzeń elektronicznych (tzw. hand-heldów).
Samospis internetowy
Metodą priorytetową w NSP 2011 jest tzw. samospis internetowy. Od 1 kwietnia br. na stronach internetowych www.stat.gov.pl i www.spis.gov.pl zostanie umieszczony formularz identyfikacyjny, po wypełnieniu którego będzie możliwy dostęp do formularza spisowego. Respondent będzie mógł na nim pracować przez 14 dni od momentu pierwszego zalogowania. Formularz ten będzie już zasilony danymi pozyskanymi z systemów administracyjnych. W ten sposób, respondent sam ustali tempo pracy i ilość czasu poświęconą na formularz. Pytania spisu będą jasno sformułowane. Na stronie internetowej zostanie udostępniona także instrukcja „krok po kroku” dotycząca korzystania z formularza, a od 1 kwietnia uruchomiona zostanie infolinia, której pracownicy pomogą w zalogowaniu się do formularza spisowego oraz udzielą ogólnych informacji na temat spisu (800 800 800 – numer bezpłatny dla połączeń z telefonów stacjonarnych; 22 44 44 777 – numer dla połączeń przychodzących z telefonów komórkowych płatny zgodnie z cennikiem operatora).
Tajemnica statystyczna
Wszystkie informacje gromadzone w trakcie samopisu internetowego, wywiadu telefonicznego czy wywiadu w terenie są szyfrowane już w trakcie wczytywania do formularzy elektronicznych, a ich przetwarzaniem zajmą się wyłącznie upoważnione i odpowiednio przeszkolone osoby. Wszystkie dane podlegają prawnej ochronie i są objęte absolutną tajemnicą statystyczną. Osoby, które pracują na rzecz NSP, są zobowiązane do zachowania tej tajemnicy pod groźbą sankcji karnych.
Przywołana ustawa o NSP zobowiązuje wszystkich respondentów do udzielania ścisłych, wyczerpujących i zgodnych z prawdą odpowiedzi. Wyłącznie na zasadzie dobrowolności mogą być zbierane od osób fizycznych dane dotyczące: pozostawania w związku nieformalnym, wyznania, liczby żywo urodzonych dzieci oraz planów co do posiadania potomstwa.
Identyfikacja rachmistrzów
W trakcie prac związanych ze spisem rachmistrz spisowy zobowiązany jest nosić w widocznym miejscu identyfikator ze zdjęciem, imieniem i nazwiskiem. Dodatkowo identyfikator opatrzony będzie pieczęcią urzędu statystycznego, pieczątką imienną i podpisem dyrektora urzędu statystycznego, który go wydał.
Natomiast w dniach 1-11 lipca br. odbędzie się spis kontrolny (drogą telefoniczną w wylosowanych lokalach). Jego celem będzie m.in. weryfikacja uzyskanych danych pod względem zgodności ze stanem faktycznym.
